Richting beschermde status

In 1992 hoort de Nederlandse Joep Moonen over de verkoop van een stuk land van een bisdom in Frans-Guyana. Moonen is bioloog, woonde destijds in Suriname en was gedurende enkele jaren werkzaam in Frans-Guyana. Hij nam zich voor om het te kopen en er een tropisch park van te maken om het gebied te beschermen en te behouden. Hij maakte een opzet en stuurde die naar de Engelse Prins Philip (destijds voorzitter van het WWF) en de Prins Bernhard Leerstoel van WWF International. Hoewel het erg werd gewaardeerd, kreeg het project geen steun van het WWF, omdat het WWF geen land acquisities uit wilde voeren.

Hans Pfeiffer, toen werkzaam bij het voormalige VROM (tegenwoordig Ministerie van Infrastructuur en Milieu), bezocht Frans-Guyana in 1993 met Moonen. Moonen presenteert hem daar zijn schets van het tropische park. Terug in Nederland, vertelt Pfeiffer over dit plan aan Vijko Lukkien, destijds directeur van de Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht. Universiteit Utrecht is gespecialiseerd in neotropische flora van Zuid-Amerika en is daarom direct geïnteresseerd in het project. Pfeiffer en Lukkien hebben vervolgens geleidelijk het College van Bestuur van de universiteit weten te overtuigen om het dergelijke project op te gaan zetten.

Universiteit Utrecht verschaft hen een lening om zo het gebied van het bisdom over te kopen. Dit kon echter alleen gedaan worden als er een stichting in het leven werd geroepen. Op 13 december 1994 werd Stichting Tresor geboren. Verscheidene bedrijven hebben aanzienlijke financiële steun geschonken aan Stichting Trésor, waaronder een voormalig energiebedrijf en een nationale loterij. Pfeiffer is gaan onderhandelen met de vertegenwoordigers van de Kerkelijke Unie van Frans-Guyana. De uiteindelijke deal werd geformaliseerd in 1995 en Stichting Trésor was sindsdien officieel eigenaar van het gebied.

De Stichting heeft jagen, verzamelen en het betreden van het gebied uitdrukkelijk verboden. Er wordt al snel aangelopen tegen complicaties wat betreft het beschermen van het gebied en het handhaven van de reglementen. De status van privaat eigendom verleent de eigenaar namelijk beperkte middelen om het gebied te beschermen. Na enkele overleggen met de Frans-Guyanese prefect (hoofd van het departement), verkrijgt Trésor de status van Vrijwillig Natuurreservaat.

Van vrijwillig naar regionaal natuurreservaat

Moonen managet het natuurreservaat in eerste instantie alleen en vrijwillig. Hij monitort het gebied iedere week, verwelkomt bezoekers en onderhoudt contacten met Franse bestuursorganen en de Nederlandse stichting. In 1999 wordt door enkele Guyanese biologen, in samenwerking met Stichting Trésor, een vereniging gesticht: Association Reserve Naturelle Trésor. Sommigen van hen zijn vandaag de dag nog steeds betrokken als bestuursleden bij de voortgang van de Association.

Drie speerpunten worden geformuleerd door de Association en de Stichting om het behoud van het reservaat te waarborgen: (i) bescherming van het gebied om de integriteit te behouden, (ii) stimuleren van wetenschappelijk onderzoek om meer te leren over tropische ecologie en (iii) het openbaar maken van een deel van het reservaat om bewustzijn te creëren voor het belang van behoud van waardevolle natuur. Dit laatste speerpunt werd bewerkstelligd door middel van een botanisch pad op het hooggelegen deel van het reservaat. Dit is een wandelpad dat voorzien is van informatieve bordjes over bepaalde plantensoorten die er voorkomen. In 2002 is tevens een entreegebouw gebouwd. In 2005 is dit gebouw echter compleet vernield. Het was gerenoveerd in 2009, waarna het in 2012 weer in brand is gestoken. Een derde project is nu bezig. Tot en met vandaag blijven het motief achter en de daders van het vandalisme onbekend.

Op 27 februari 2002 is een wetsvoorstel betreffende natuurbeheer aangenomen. De classificatie Regionaal Natuurreservaat (RNR) viel sindsdien onder de hoede van het Conseil régional (regionale raad, sinds januari 2016 gefuseerd met Conseil Général tot CTG, Collectivité Territoriale de Guyane), evenals de verantwoordelijkheid voor de voormalige Vrijwillige Natuurreservaten. De wet wordt geïmplementeerd op 18 mei 2005, waardoor het Trésorreservaat een RNR kon worden. De dag ervoor heeft Trésor dit verzoek ingediend en het is ingewilligd op 21 april 2009. De voorwaarden voor deze classificatie zijn te vinden in de motie van 12 februari 2010 (zie hoofdstuk regelgeving).

De eerste medewerker van het reservaat werd aangenomen in 1995. In 2004 is er een tweede persoon bijgekomen, welke fulltime werkt onder leiderschap van de voorzitter (de voorzitter fungeerde destijds ook als conservator). In 2010 wordt de volledige rol van conservator gecreëerd en in 2012 de rol van animator. Het betaalde team bestaat sindsdien uit vier mensen.